Historie og forskning

Bu çalışma, 1915 yılında gerçekleşen tehcirin, Soykırım Sözleşmesi’ndeki soykırım tanımına uyup uymadığı sorusunu yanıtlamaya çalışmaktadır. Bunu yaparken de çalışmanın, sözleşmesinin sınırları içerisinde kalmasını amaçlamakta, Türk ve Ermeni tarih anlatılarını hukuki temelde karşılaştırmaktadır. Tehcirin, Osmanlı Ermenileri için istenmeyen trajik sonuçlar doğurduğunu söylerken, hukuken soykırım kastının varlığı iddiasının meşru bir tartışma konusu olduğunu savunmaktadır. Ermeni soykırımı iddialarının geçerliliğini sorgulamak hiçbir şekilde tehcir sırasında Ermenilerin çektiği acıların inkarı anlamına gelmemektedir. Bu sorgulama, tek ve tartışmasız bir gerçekmiş gibi sunulan Ermeni soykırımı iddialarını eleştirmek ve 1915 yılında gerçekleşen tehcire dair alternatif okumalara izin verecek akademik tartışmaya imkan sağlamak için yapılmaktadır.

Meriç’in “aynı kaynaktan fışkırdılar” dediği eserler dizisinin önemli bir halkası. Bir çağın, bir ülkenin vicdanı olmak isteği Meriç’in bütün çabasına her zaman yön vermiştir: “Bu sayfalarda hayatımın bütünü, yani bütün sevgilerim, bütün kinlerim, bütün tecrübelerim var. Bana öyle geliyor ki, hayat denen mülakata bu kitabı yazmak için geldim; etimin eti, kemiğimin kemiği.” Bu Ülke, Meriç’in sürekli etrafında dolandığı Doğu-Batı sorunu yanında, sol-sağ kutuplaşmasına ve kalıplaşmasına ilişkin önemli tesbit ve aforizmalarını da içeriyor.

Adi: Kayi Han Boyu…

Malazgirt Zaferinden sonra Anadolu’ya akan yuzlerce boydan sadece biri… Oylesine kucuk ki, goc kollarinin icinde yitip gitmis gibi…
Kucuk, ama inancli: Dunya otesi ebedî emelleri ve idealleri olduğu içindir ki, Anadolu topraklarinda yeniden dirilisi sadece o gerceklestirebiliyor.

Vuslatin ilk duragi Sogut… Vurusa-barisa Sogut’e gelip yerlesen Kayi Hanlilar, goclerle orulen emellerini besleyip devletlestirecek, oradan Bizans’a uzanarak Peygamber mujdesine ulasacaktir.
Bu muhtesem bir olusun hikâyesidir. Hedefini iyi tespit etmiş ve kendisini hedefe kilitlemis toplumlarin neler yapabilecegine Kayi Han Boyu’nun yaptiklari sahittir.

“Filmler asla “sadece film” ya da bizleri eğlendirmeyi ve dolayısıyla dikkatimizi dağıtarak bizi toplumsal gerçekliğimizle ilgili asıl sorunlardan ve mücadelelerden uzaklaştırmayı amaçlayan hafif kurgular değildir. Filmler yalan söylerken bile toplumsal yapımızın can evindeki yalanı söylerler. Bu nedenle, elinizdeki kitabı yanlızca filmlerin toplumsal gerçeği nasıl yansıttığı ya da meşrulaştırdığıyla ilgilenenler değil, toplumlarımızın nasıl olup da kendilerini ancak filmler aracılığıyla yeniden ürettiği konusunda fikir sahibi olmak isteyenler de okumalı. Uzun lafın kısası, tam da bu sebepten dolayı Filmlerle Sosyoloji’yi hemen hemen herkes okumalı.” -Slavoj Zizek.
Filmlerle Sosyoloji en azından üç farklı şekilde okunabilir: Birincisi, film analizi aracılığıyla toplumsal teori yapmaya yönelik bir çaba olarak; nitekim kitabın her bölümü gerçeklik ile kurmaca, sinema ile toplumsal teori arasındaki ilişkiyi ele alıyor. İkincisi, toplumsal teori dahilindeki belli başlı alanlarla ve kavramlarla; toplumsal cinsiyet, kimlik, öteki, kitle, terör, korku ve güvenlik, kapitalizm ve direniş, kamplar ve yoksulluk, etik ve tanıklık, vb. ile bir hesaplaşma olarak. Üçüncüsü de, filmlerin analiz araçları olarak kullanıldığı bir sosyal teşhis girişimi, sinemayı sosyolojik amaçlar için kullanarak sosyoloji yapmaya yönelik bir çaba olarak okunabilir.

Sultan Abdulhamid’in dostu, sir kutusu Tahsin Pasa’nin romani: Hunkarim…

Sultan Abdulhamid’in cevresinde guvenebilecegi tek bir kisi bile yoktu ta ki Tahsin Pasa’yi bulana kadar.
Tahsin Pasa, asktan ve muhabbetten anlayan, devletine ve Hunkarina sonsuz sadakatle bagli, iyi bir egitim ve aile terbiyesinden gecmis bir devlet adami. Hünkar’in Tahsin’e sonsuz guveni ile Tahsin’in Hunkar’ina sonsuz sadakati…Ve herkesi kisnandran bir sirdaslik, dostluk, kardeslik…

İnsan hakları kavramı çağdaş söylemde en güçlü fikirlerden birini temsil eder. Bireyciliğin ve zengin olmanın yaşamdaki en önemli şeyler olarak görüldüğü ve aynı zamanda eylemlerimizi yargılamak için daha önceden güvenli olan ahlaki konumlarımızın post-modern bir görecelilikle değişmiş göründüğü iktisadi bir küreselleşme çağında, insan hakları fikri, insanlık değerlerini yeniden ileri sürmenin yollarını arayanlar için, alternatif bir ahlaki referans noktası sağlar.

Bu kitap insan haklarının önemli olduğu ve bunların genel olarak insani hizmetler alanındaki meslekler ve özelde de sosyal hizmet uzmanları için özellikle önemli olduğu inancıyla yazıldı. Sosyal hizmeti insan hakları mesleği olarak çerçevelendirerek, onun karşılaştığı sorunların ve ikilemlerin birçoğuna yeni bir ışık altında bakabiliriz. Dahası insan hakları, sosyal hizmet uzmanlarına hem “müracaatçı”larıyla gündelik düzeydeki hem de topluluk gelişimi, politik savunusu ve aktivizm düzeyindeki uygulamaları için ahlaki bir temel sağlar.

Kitap uluslararası bir bakış açısından yazıldı. Her ne kadar sosyal hizmet uygulamasının, içinde konumlandırıldığı kültür ve toplumla daima bağlamsallaştırılması zorunluysa da, insan hakları, paylaşılan bir insanlık ve küresel yurttaşlık fikirleri üzerine temellenen evrenselci bir söylemdir. Bu nedenle kitabın farklı ulusal ve kültürel ortamlarda kullanım bulması umut edildi.

Irkçılık, farklı biçimleriyle onyıllardır toplumsal bir sorun olarak varlığını sürdürmektedir. Dijital çağ ile birlikte ırkçılık ve yabancı düşmanlığını yaymak çok daha kolaylaşmıştır. Bireyler ve gruplar artık çok daha fazla kişiye insana rahatlıkla ulaşmakta ve ırkçılık, nefret ve yabancı düşmanlığı yaygınlaşmaktadır. Dolayısıyla devletler ve kanun koyucular da internet yönetişimini toplumsal hayatın bir parçası olarak ele alarak hukuki düzenlemelere gitmektedir. Twitter ve Youtube engellemeleri başta olmak üzere, birçok yasaklamayı Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşıyarak iptalini sağlayan ve internette düşünce ve ifade özgürlüğü mücadelesini yıllardır sürdüren Prof. Dr. Yaman Akdeniz bu kez madalyonun diğer yüzüne bakarak ırkçılık ve nefret söyleminin nasıl ve hangi araçlar üzerinden yayıldığını inceliyor, kamu otoritelerinin, uluslararası, bölgesel ve ulusal organların bunlarla nasıl mücadele ettiğini değerlendiriyor. Devletlerin ırkçılık ve nefret söylemleri ile yayılan içeriği yönetme ve kontrol etme yöntemleri ve modellerini gözden geçiren bu eser, başta Avrupa olmak üzere, birçok bölgeden örneklerle yaklaşımları ve yetki sorunlarını ortaya koyuyor. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin de nefret söylemlerine yönelik yaptırımlarını değerlendirirken, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı düzeyindeki gelişmeleri de ele alarak Birleşmiş Milletler düzeyinde politika oluşturma girişimleri ele alınıyor. Son olarak, ulusal ve uluslararası düzenleme çabalarının ne kadar verimli olduklarını tartışırken, alternatif ve ek önlemler de değerlendiriliyor. İnternette Irkçılık, günümüzün en önemli toplumsal problemlerinden biri olan ırkçılık ve nefret söyleminin, aynı şekilde günümüzde en çok kullanılan iletişim aracı olan internetteki tezahürlerini konu ederek bilgilendirici, zihin açıcı ve yol gösterici bir eser niteliği taşıyor.

Onlar, bir rüyadan devlet çıkaran milletin, bir devleti rüya ile ayakta tutmaya çalışan anneleriydiler…
Asırlarca yedi iklime, adaleti, barışı, insana saygıyı ve onuru, refahı ve dayanışmayı götüren, Osmanlı’yı bir medeniyet mührü kılan ruh, onların tezgâhında dokundu.
Çoğu kez tarihin solgun, eskimiş ve öne çıkarılmayan sayfalarında kaldılar, öne çıkanların ise kadınlık, eş ve annelik hisleri ya yadsındı ya da başka türlü yorumlandı… Güzelliklerinin ötesinde, pek çok meziyetlere sahip, cihana hükmeden devletli padişahlara eş olan, anne olan Sultanlar, Hasekiler kendi hikâyelerini anlatmak için geliyorlar Sibel Eraslan’ın yazı masasına bu defa. Osmanlı Devleti’nin kuruluş, yükseliş, duraklama ve çöküş dönemlerinden seçilmiş padişah eşlerinin, kızlarının gerçek hikâyeleri, yaşadıkları dönemlerin kayda değer olayları çerçevesinde dile geliyor.

İbn Haldûn’un, yedi bölümden meydana gelen dünya tarihi niteliğindeki Kitâbü’l-ʿİber ve dîvânü’l-mübtedeʾ ve’l-ḫaber fî eyyâmi’l-ʿArab ve’l-ʿAcem ve’l-Berber ve men âs̱erahüm min ẕevi’s-sulṭâni’l-ekber adlı eserine giriş olarak yazdığı Muḳaddime’de, muhtemelen Fahreddin er-Râzî geleneğindeki “el-mukaddimâtü’n-nazariyye” anlayışından hareketle tarih yazımının ön şartları kabul edilebilecek esaslar ve tarihin incelemesi gereken konular ele alınmaktadır. Muḳaddime tarih yazıcılığı yöntemini içermesinin yanında tarihin konusu olan şeyleri var olmaları bakımından incelediği için bir ontoloji, toplumsal hayatın çeşitli yanlarını usul ve kavâidiyle ele alması bakımından bir siyaset, iktisat, eğitim, ilim ve her şeyden önce bir tarih felsefesi kitabıdır (Abdurrahman Bedevî, s. 63-67).
İlk bakışta ansiklopedi karakteri göstermekle birlikte ansiklopedik bir eser olmayıp insanı ve onun vasıtasıyla olup biten her şeyi açıklama iddiasını taşıyan, İbn Haldûn’un “umran ilmi” adını verdiği büyük bir teori, varlıkla irtibatını kopararak buhrana düşmüş olan o dönemdeki İslâm toplumunun bu irtibatı yeniden sağlamasına yardımcı olmak amacıyla geliştirilmiş bir toplum metafiziğidir.
(Tahsin Görgün, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi ”Mukaddime” maddesinden)

Son padişah Sultan Vahideddin ile son halife Abdülmecid Efendi’nin torunu olan Neslişah Osmanoğlu, altı asırlık Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılıştan önce dünyaya gelmiş son prensesi idi… 1921’in 4 Şubatında doğmuş ve Osmanoğlu ailesinin mensuplarının kaydedildiği Hanedan Defteri onun ismi ile noktalanmıştı…

Neslişah Osmanoğlu maceralarla ve hüzünlerle dolu bir hayat yaşadı. Saraylarda geçen çocukluk senelerini ardarda gelen sürgünler ve sıkıntılar takip etti. Gelin olarak gittiği yabancı bir memleketin first lady’si iken ihtilâl ve darbe rüzgârlarına yakalandı, ihtişamın zirvesinden askerî mahkemelerin çatık kaşlı hâkimlerinin önüne, tehlike dolu günlere sürüklendi… Üç yaşında kovulduğu vatanına, yani Türkiye’ye ise ancak 40 yaşından sonra dönebildi…

Murat Bardakçı’nın Neslişah Osmanoğlu’nun hayat hikâyesini kendi anlattıklarına ve belgelere göre ele aldığı ve sürgüne gönderilmiş bir hanedan mensubu hakkında şimdiye kadar yazılmış ilk etraflı biyografi olan bu kitabı sadece Neslişah Osmanoğlu’nun değil, yıkılmış bir imparatorluğun aristokrasisinin tarihe süzülüşünün de hikâyesidir…

İlber Ortayli´nin Osmanli ekseninde gelistirdigi tarihcilik cizgisinde bir demet. Kitapta “Osmanli Barisi” merkezde olmak kaydiyla Osmanli aydinindan hosgoruyle, Turk aile yapisi ve son asirda ugradigi dejenerasyonun boyutlarindan Osmanli saraylarinin 19. yuzyilda gecirdiği degisimlere; medresenin son gunesi dedigi Cevdet Pasa´nin Avrupa tarihini nasil okudugundan Tanzimat´in tarikatlara bakisina ve nihayet tarihten gelen marazi taraflarimizin yogun olarak analiz edildigi cok yonlu bir caba ile karsilasacaksiniz.