Litteratur

„Esim ‚Almanya’ya gidiyorum‛ dediginde hic ses etmedim. Adini  ilk defa duyuyordum. ‚Yolculuk trenle uc gun suruyor.‛ dedigi o an anladim. Demek benden bu kadar uzaga gidiyordu.‟

„Esimden bant gelmis, butun ev teybin basindayiz. Esim bantta ‚Iyisiniz insallah‛ diyor, butun ev ‚Iyiyiz iyiyiz‛ diyor. ‚Koye kar inmistir.‛ diyor, herkes ‚Indi indi.‛ diyor. En son anasini, babasini herkesi andi, ‚Kalanlara da hasretle selam ederim.‛ dedi. Iste o kalan bendim.‟

„Bazi aileler vardi hani, cok onemsenmezdi. Ama her bayram kapinizi calar, az oturup giderdi. Biz iste o aileydik.‛

18 yil Essen’de calistik ama adres sormadan bir yeri bulamiyorduk. Biz hep sehrin altini gorduk, ustunu gormedik ki bilelim.‟

„O zamanlar tek firma vardi, o goturuyordu cenazemizi memlekete. Ama hafta sonu kapaliydi. Biz de ne yapalim, ‚Insallah hafta ici oluruz diyorduk.‟

George Orwell’in kult kitabi Bin Dokuz Yuz Seksen Dort, yazarin gelecege iliskin bir kâbus senaryosudur.

Bireyselligin yok edildigi, zihnin kontrol altina alindigi, insanlarin makinelesmis kitlelere donusturuldugu totaliter bir dunya duzeni, romanda inanilmaz bir hayal gucuyle, en ince ayrintisina kadar kurgulanmistir.

Gecmiste ve gunumuzde dunya sahnesinde tezgâhlanan oyunlar dusunulduğunde, utopik oldugu kadar gercekci bir romandir. Guncelligini hicbir zaman yitirmeyen bir basyapittir; yalnizca yarina degil, bugune de iliskin bir uyari cigligidir.

Balikcilar, sünger avcilari, dalgiclar, gemiciler… Halikarnas Balikcisinin hikaye ve romanlariyla gelen bu tipler, sadece edebiyata ilk kez geldikleri icin ilginc degillerdir. Balikci, denize bagli olarak, güzelligi, özgürlügü, baskaldiriyi, insanoglunun gecmisteki ve gelecekteki arayislarini, kayiplarini, bunalimlarini, korkularini, isigi kirar gibi kendiliginden alabildigine etkin bir anlatimla ortaya koyarak, cagdaa insancil bakisla eski uygarliklar arasindaki baglari göstermistir.

Evlerimizde bir arada ama yalniziz. Birbirimizin dertleri karsisinda sagir, hakikat karsisinda körüz. Aile olmayi unutmusuz. Dünya ve ahiret saadetinin kaynagi olabilecek yuvalarimizdan catirtilar geliyor fakat dönüp bakmiyoruz yaranin, hasarin nerede olduguna. Modern cagin ugultusu bastiriyor tüm sesleri. Aile ocagimizi ihmal edip lüzumsuz pek cok seyin pesinde vakit ve nakit harciyoruz.
Her seyin fiyatini ögreniyoruz da degerini pek bilmiyoruz sanki. Oysa en degerli seyler para ile ölcülemeyenlerdir; huzur, ahlak, mutluluk, sevgi ve aile ortami gibi.
Gelin, biraz düsünelim, Aile Icinde hep beraber. Nefsimize maglup olup kaybetmeyelim en kiymetlilerimizi. Tam aksine onlarin degerini idrak edelim.
Baska kimimiz var ki?

Cehov bir tasra kasabasindaki akil hastanesinde gecen bu novellasinda, egitimli bir hasta olan Ivan Dmitric ile Doktor Andrey Yefimic arasindaki felsefi catismaya odaklanir. Ivan Dmitric maruz kaldiklari adaletsizlige, icinde yasamaya zorlandiklari berbat kosullara karsi cikarken, Andrey Yefimic bunlari görmezden gelmekte israr eder ve durumu degistirmek icin kilini bile kipirdatmaz. Doktor sonunda icine düstügü „felsefi‟ yanilginin farkina vardiginda ise artik is isten gecmistir. Altinci Kogus, Rusya’nin ve ülkenin sorunlariyla ilgilenmek yerine onlari uzaktan izlemeyi tercih eden elit Rus aydininin „deliligi‟nin simgesidir adeta.
Altinci Kogus, Russkaya Misl dergisinin 1892 kasim sayisinda yayimlandiginda büyük ilgi görmüstü. Hatta Lenin’in de yapiti okuduktan sonra dehsete kapildigi, „Kendimi Alinci Kogus’a kapatilmis gibi hissettim‟ dedigi rivayet edilir.

ANTON PAVLOVIC CEHOV (1860-1904): Büyük Rus tiyatro yazari ve modern öykünün en önemli ustalarindan olan Cehov, Rus Gercekcilik okulunun önde gelen temsilsicisidir. Taganrog’da dünyaya geldi. Lisede Yunan ve Latin klasiklerini temel alan bir egitim gördü. 1879’da Moskova’ya giderek tip fakültesine yazildi ve 1884’te doktor oldu. Alacakaranlikta adli öykü kitabiyla 1887’de Rus Akademisi tarafindan verilen Puskin Ödülü’nü kazandi. Yaklasik bin sözcükten olusan komik kisa öykü türünü basli basina bir sanat haline getirdi. Ancak 1888’de yayimlanan Bozkir adli yapitiyla komik öykülere sirt cevirmis oldu. Önemli oyunlari arasinda Ayi (1888), Evlenme Teklifi (1889), Marti (1896), Vanya Dayi (1899), Üc Kiz Kardes (1900) ve Visne Bahcesi (1903) sayilabilir.

Anlami agir ama kendisi kisacik olan 22 hikâyeden olusan bir Mustafa Kutlu klasigi Arkakapak Yazilari.

„Memleketimden insan manzaralari‟ seklinde tabir etsek tam oturur saniriz bu kitap. Okurken duygudan duyguya surukleniyor okur.

– Guzel bir gun nasil olur                                        – Guvercin avlayan marti
– Biz buyurken kuculen                                           – İcimizden gecen irmak
– Akbank’in onunde armut agaci                          – Akilliyim diyorsun
– Nicin zengin degilsin                                            – Bana ve savasa dair
– Cuma                                                                        – Bildigimiz seyler
– Fukaralik edebiyati                                               – Oruc
– Cevat                                                                        – Ufuk
– İkinci Cevat                                                            – Merhamet
– Agir metal                                                              – Yolcunun kitabi
– Bir alis-veris hikâyesi                                          – Delikanli
– Gok mavi cayir yesil                                            – Bir kucukuk adacik

Yayinlandigi gunden bu yana edebiyatimizin  en sevilen, uzerinde en cok tartisilan romanlarindan biri oldu. Roman, 60’li yillarin basinda bizimle birlikte tum dunyada da konusulmaya baslanan kentli aylak aydin bireyi konu alıyordu. Bugun artik cagdas klasiklerimiz arasinda yer alan Aylak Adam’in  dikkat cektigi entelektuel sorunlar guncelligini koruyor.

Gok kubbenin altinda insanin ruhunu soyan kotulukler ve giyindiren asklar adina…Dogu ak ejder yilinda basladi yirmi uc bin yillik gizem…

Uzayın sonsuzluguna acilan kapiyi kesfe cikmis bilge rahipler, ugruna topluca can verdikleri bir sirrin, binlerce yil sonra, bir sair tarafindan askin derin katmanlarina saklanarak korunacagini bilselerdi…

Sirus baslikli  murassa hancerin kabzasina parmak izlerini birakanlar, daha avuclarinin sicakligi gitmeden hancer kininda kan biriktigini bilselerdi…

Bağdat, İstanbul, Roma, Paris ve diğerleri; kıyılarına vuran yeni aşkın, bütün eski tarihlerini dolduracak yoğunlukta olduğunu bilselerdi…

Bilgeler, katiller, asiller ve sevgililer; ellerinde tuttuklari kitabin alev almaya hazir bir ask kulcesine donusmek uzere oldugunu bilselerdi…

Sair, ipeksi dizeleri arasina hayaller gibi sakladigi sifrelerin hoyrat ellerde ihtirasla parcalandigini, sonsuzluk sarabina kadeh yaptigi gelincik yapraklarinin kinle dagitildigini bilseydi…

Ve simdi kim bilebilir neler olacagaini, Babil uyandigi zaman?!..

Toplumsal konulara duyarligi ile taninan edebiyatci ve fikir adami Zulfu Livaneli, bu kez Ege balikcilarinin ve hayal kurmaktan bile mahrum birakilan gocmenlerin kaderine egiliyor. Usta edebiyatci Livaneli, Balikci ve Oglu ile son yillarin en can yakici ve buyuk drami „gocmenligi‟ balikci Mustafa, Mesude ve Samir bebek uzerinden anlatiyor. O güne dek sicak evlerinde televizyondan izledikleri haberlerden asina olduklari olü insan bedenleri ve yari ölü bir bebek evliliklerinin tam ortasina duserek bir bomba etkisi yaratiyor; aile iliskilerini bambaska bir cehreye burunduruyor. Balikci ve Oglu, Ege’nin tarihinden bugunune, balik ciftliklerine ve rant hirsiyla daglara, kiyilara saldiran sirketlerin yarattigi ekolojik yikima dair cok sey soyluyor. Bunun otesinde gocmenlerin bir bilinmeze dogru goze aldiklari yolculugu, hayatta kalma cabalarini ya da olumu; kisacasi “deryaya yakin, dunyadan uzak” yasamlarini odagina aliyor. Livaneli’nin belki de en siirsel romani olan Balikci ve Oglu; aile, ask, ebeveynlik, evlat, kadin dayanismasi, dostluk, goc, doga uzerine cagdas bir epos. Zulfu Livaneli’nin, uzun bir aradan sonra yazdigi ve heyecanla beklenen yeni romani Balikci ve Oglu, ustalikla secilen tasvirlerle okurun zihninde capcanli bir anlati olusturuyor.

Kitapta  yazar kendi ben’inin dolayimindan gecerek hayati ve olumu ve insanin hayatla olum arasinda yer alan cesitli vechelerini anlamaya calisiyor. Korku, zaaf, yalnizlik, kiskanclik, suc, ceza, kibir, ruya, tovbe, ask, saadet ve savas… kisacasi hayat ve hayatin zenginliklerine sahsi tecrubeleri isiginda bakmayi deniyor.

Orhan Pamuk’un “En renkli ve iyimser romanim” dedigi Benim Adim Kirmizi, yazarin dünyada simdiye dek en cok satan romani oldu; Fransa ve Italya’da yilin kitabi secildi, dünyada bir romana verilen en prestijli ödüllerin basinda gelen Uluslararasi IMPAC Dublin ödülünü kazandi. Eski resim sanatimiz, Dogu ve Bati’nin dünyayi görme bicimleri, ask ve ölüm hakkinda unutulmaz bir tarihi roman olan bu cagdas klasigi, ilk yayimlanisindan 15 yil sonra, yazarin sonsözü ve kapsamli bir sanat-tarih kronolojisiyle birlikte sunuyoruz.‟

Benim Adim Kirmizi, hem Orhan Pamuk’un en cok dile cevrilen ve en cok hayranlik duyulan eseri hem de modern edebiyat tarihimizin dünyada en cok okunan kitabi.

Orhan Pamuk’un “en renkli ve en iyimser romanim” dedigi Benim Adim Kirmizi, 1591 yilinda Istanbul’da karli dokuz kis gününde geciyor. Iki kücük oglu birbirleriyle sürekli catisan güzel Seküre, dört yildir savastan dönmeyen kocasinin yerine kendine yeni bir koca, sevgili aramaya baslayinca, o sirada babasinin tek tek eve cagirdigi saray nakkaslarini saklandigi yerden seyreder. Eve gelen usta nakkaslar, babasinin denetimi altinda Osmanli Padisahi’nin gizlice yaptirttigi bir kitap icin Frenk etkisi tasiyan tehlikeli resimler yapmaktadirlar. Aralarindan biri öldürülünce, Seküre’ye asik, teyzesinin oglu Kara devreye girer. Istanbul’da bir vaizin etrafinda toplanmis, tekkelere karsi bir cevrenin baskilari, pahalilik ve korku hüküm sürerken, geceleri bir kahvede toplanan nakkaslar ve hattatlar sivri dilli bir meddahin anlattigi hikayelerle eglenirler. Herkesin kendi sesiyle konustugu, ölülerin, esyalarin dillendigi, ölüm, sanat, ask, evlilik ve mutluluk üzerine bu kitap, ayni zamanda eski resim sanatinin unutulmus güzelliklerine bir agit.

“Türk romancisi Orhan Pamuk, Avrupa’ya roman nasil yazilir, gösteriyor.”
FRANKFURTER ALLGEMEINE

Hayatimizda kaybolan seylerin ardindan duyulanuzuntu ile yeniye karsi beslenen istiyaktir. İlk bakista birbiriyle catisir gorunen bu iki duyguyu sevgi kelimesinde birlestirebiliriz. Bu sevginin kendisine cerceve olarak sectigi sehirler, benim hayatimin tesadufleridir. Bu itibarla onlarin arkasinda kendi insanimizi ve hayatimizi, vatanin manevi cehresi olan kulturumuzu gormek daha dogru olur.

Bazi devletler, halk olarak korkunc krizler gecirir ya da tumuyle perisan bir hale duserler. Bazi uluslar ise hayatlarina iyi bir duzen kazandirilar. Bu misallerin her ikisi de sadece devlet adamlari, bakanlar, milletvekilleri icin onem tasimaz; ulusun her bir uyesini de ilgilendiren meselelerdir. Ister beyin gucuyle, ister kas gucuyle calissin; butun erkekler, kadinlar, yaslilar, gencler, kentliler, koyluler, hep bu sorunlari dusunmelidir.

Nereye giderseniz gidin, ulkeniz pesinizden gelir. Artik siz orada yasamasaniz da o icinizde yasar. Afganistan’in Khaled Hosseini’de yasadigi gibi…

Bin Muhtesem Gunes, ilk romani Ucurtma Avcisi’yla tum dunyada inanilmaz bir basari yakalayan Hosseini’nin ikinci romani. Yazar bu romanda da yine dogdugu topraklari anlatiyor. Bu kez iki kadinin kesisen yasamlari ve dostluklari uzerinden…

Kucuk yasta evlendirilen kizlar, cocugu olmayan kadinlar, babaya ya da cocukluk arkadasina duyulan, gecmise gomulmus asklar…

Khaled Hosseini, hasreti, dostlugu, aski ve insanligi en iyi anlatan yazarlardan. Basariyla kurdugu olay orgusuyla, cikmaz yollarin nasil duzluklere acilabilecegini gosteren yaratici bir kalem.

Bin Muhtesem Gunes, kelimenin tam anlamiyla „beklenen‟ bir roman…

Bastian tuhaf gorunumlu bir kitap sayesinde kendini, guzel fakat tehlikenin pencesindeki Fantazya diyarinda bulur. Bu buyulu ulkeyi, Cocuk İmparatorice’ye yeni bir isim vererek sadece bir “insan” kurtarabilir. Ancak saraya giden yol ejderhalar, devler, canavarlar ve bircok buyulu yaratigin yasadigi yerlerden gecmektedir.

Bastian maceraya atilir atilmasina… ancak donus yolunu bulmak o kadar kolay degildir. Fantazya’nin derinliklerine girdikce, dile getirilemeyecek kadar kotu yaratiklarla ve kendi kalbinin gizemleriyle yuzlesecek cesareti bulmasi gerekecektir.

Kendisine lanse edilen hayat sekliyle, bosluga itilmis, amacsiz, gayesiz bir nesil… Ve beklenmedik bir zamanda, olmadik yerde filizlenen tomurcuklar… Elinizdeki kitap, sevgileriyle, nefretleriyle, toplumun sosyal gerceklerinden bir kesit sunmaktadir

HARPER LEE’NIN PULITZER ODULLU KULT ESERI BULBULU OLDURMEK, CARPICI BIR CIZGI ROMAN UYARLAMASIYLA YENIDEN HAYAT BULUYOR!

„Saksaganlari vurabilirsiniz, tabii tutturabilirsen ama bulbulu oldurmek gunahdir, unutma.‟

Harper Lee 1930’larin Amerika’sinda gecen Bulbulu Oldurmek romaninda, irk ve sinif, masumiyet ve adaletsizlik, ikiyuzluluk ve kahramanlik, gelenek ve donusumun unutulmaz bir portresini ciziyor. Ilk yayimlandigi 1960’lardan bu yana, yani insan haklari hareketinin en calkantili yillarindan gunumuze dek onemini hic yitirmedi. Insan dogasinin karmasik yapisini ve insan yureginin derinligini mizah, sarsilmaz bir duzgunluk ve sefkatle anlatan senelerin eskitemedigi bu klasik, Fred Fordham’in nadide cizimleriyle yeniden doguyor. Scout, Jem, Ocu Radley, Atticus Finch ve Alabama’nin kucuk Maycomb kasabasi gozlerinizin onunde pek cok ince detayiyle canlanacak.

Bu, kahramanlarla hainlerin, tarihin akisini degistiren vizyonerlerle firsatlari tepen basiretsiz liderlerin kitabi degil.

Kucuk Buzul Cagi, Fiyat ve Sanayi devrimleri, Aydınlanma, Atlantik Ucgeni, Buyuk Kirilma, Humanizma, muhayyel cemaatler, Protestan Etigi gibi bircok kavramin havada ucustugu sayfalarimizda kopuslari degil, devamliliklari goreceksiniz.

Tarihi bir anda degistiren olaylarin aslinda semptomlarini kaplumbaga hiziyla gosteren sureclerin birer sonucu oldugunu fark edeceksiniz.