Üzüntüden Kurtulma Yollari

İslâm ilim ve düşünce tarihinde ahlâkın oldukça geniş ve önemli bir yeri vardır. İslâm âlimleri ve düşünürlerince benimsenmiş olan temel gaye ise insanın varlık kategorileri içindeki ayrıcalığına uygun erdemlerle bezenmesini ve yetkinliğe ulaşmasını sağlamaktır. Kindî özellikle bir tabip ahlâkçı olmasından dolayı Def’u’l-ahzân’da ahlâkı bir “ruhânî tıp” olarak ele almıştır.

Bu eser, kontrolsüz öfke ve şehvet gibi temel duygu ve ihtirasların baskısıyla ortaya çıkan taleplerin, mutsuzluk ifadeleri olan üzüntü, kaygı ve ölüm korkusu gibi patolojik tezahürlerin, nevrotik hastalıklar ortaya çıkarması yanında, insanın ahlâki yetkinliğine de engel olacağı düşüncesini işlemiştir. İlk İslâm filozofu olarak bilinen Ebû Yûsuf Ya’kûb b. İshak el-Kindî’nin Risâle fi’l-hîle li-def’i’l-ahzân başlıklı eserinin en önemli özelliği, felsefî mahiyetteki ahlâk literatürü içinde günümüze kadar gelebilmiş ilk eser olmasıdır.